Daha bir maraqlı fakt: hüquq-mühafizə orqanlarının arxiv materiallarından məlum olur ki, Eduard Qriqoryan 1988-ci ilin əvvəllərində Stepanakertdə, sonralar Ermənistan Respublikasının prezidenti olan Serj Sarkisyanla, “Krunk” cəmiyyətinin fəalları Manuçarovla, Dədəmyanla görüşmüşdü. Görəsən, qatı millətçi Serj Sarkisyanın tüfeyli həyat sürən Eduard Qriqoryanla Stepanakertdə nə işi ola bilərdi? Cavab aydındır. Dağlıq Qarabağ məsələsi düyünə düşmüşdü. Bu düyünü açmaq üçün isə Sumqayıt variantından istifadə etmək lazım idi.
Sumqayıtda baş verən hadisələrdə 32 nəfər insan qətlə yetirildi. Onlardan 26-sı erməni, 6-sı isə azərbaycanlı idi. “Nalyotçik” ekstremist qrupu Sumqayıtda öz “vəzifə”sini yerinə yetirdikdən sonra Moskvadan gələn SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin əməkdaşları təcili olaraq şəhəri tərk etdilər. Moskvaya qayıdan orqan işçilərinin rütbələri artırılmış, onların hər biri vəzifəcə yüksəlmişdir. Rusiya Federasiyasının keçmiş prezidenti B.
“Nalyotçik” qrupunun qalan üzvləri isə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin əməkdaşı Levon Saturyan (Sumqayıtda “Krunk” cəmiyyətinin fəalları ilə mütəmadi əlaqə saxlayır, informasiya toplamaqla məşğul olurdu, milli zəmində baş verən hadisələrin təşkilatçılarından biri idi), “Qarabağ” komitəsinin fəal üzvü Suren Sərkisyan (vəzifəsi “Krunk” cəmiyyətinə üzvlük haqqı ödəməyənlərin siyahısına əsasən gəncləri onların evlərinə basqın etməyə səsləmək idi, hadisələrdən sonra dərhal Daşkənd şəhərinə köçüb), həmçinin iğtişaş səhnələrinin video çəkilişlərini təşkil edənlər – erməni dilində “Kommunist” qəzetinin müxbirləri Eduard Mosesov, Artur Qriqoryan və Qriqori Aqadlanyan, Ermənistanın Abovyan şəhər sakini Konstantin Pxakadze, DQMV Stepanakert şəhər sakini Suren Sərkisyan və 1988-ci ildə Moskvada cinayət törədərək Azərbaycana yollanan, haqlarında Ümumittifaq axtarışı elan edilsə də, DTK-nın köməyi ilə Sumqayıta maneəsiz daxil olan Petrosyan və Poqosyan olublar.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2019-cu il noyabrın 21-də Sumqayıt şəhərinin 70 illiyinə həsr olunmuş tədbirdəki nitqində bir daha həmin hadisələrin mahiyyətinə, ermənilərin qanlı aksiyalarının əslində nəyə xidmət etdiyinə aydınlıq gətirmişdir: “Sumqayıt hadisələri erməni millətçilərinin təxribatı idi. Biz bunu açıq deməliyik. Çünki artıq neçə ildir ki, erməni millətçiləri Sumqayıt şəhərinə qara yaxmaq, ləkə vurmaq istəyirlər. Tamamilə əsassızdır və cəfəngdir. Tam məsuliyyətlə deyirəm ki, Sumqayıt hadisələrini törədən erməni millətçiləridir və erməni dəstələridir. Biz hamımız yaxşı bilirik ki, on nəfərə yaxın ermənini öldürən milliyyətcə erməni Qriqoryan və onun quldur dəstəsi idi”.
Eyni zamanda, erməni millətçiləri Sumqayıtda da kök sala bilmiş və marığa yatmışdılar. 1987-ci ildə Heydər Əliyev Moskvada tutduğu yüksək vəzifədən istefa verdikdən sonra Azərbaycan daha açıq şəkildə ermənilərin hədəfinə çevrildi. Fransa Erməni İnstitutunun və Erməni Veteranları Assosiasiyasının təşkil etdiyi qəbulda akademik Abel Aqanbekyan mənfur niyyətlərini çəkinmədən dilə gətirdi: “Mən istərdim ki, respublikanın şimal-qərbində yerləşən Qarabağ Ermənistanın olsun, o, Azərbaycana nisbətən Ermənistana daha çox bağlıdır. Mən bu istiqamətdə bir təklif irəli sürmüşəm. Ümidvaram ki, yenidənqurma, demokratiya şəraitində həmin problem öz həllini tapacaqdır”. Mixail Qorbaçovun əlaltısının bu çıxışı 1987-ci ilin noyabrında Parisdə nəşr olunan “Humanite” qəzetində dərc ediləndən dərhal sonra separatizmə yaşıl işıq yandırıldı.
Yeltsinin vaxtında nazir, baş nazir olmuş, “FSB”-də məsul vəzifələrdə işləmiş Stepaşini, Çernenkonu, Nikolayevi və başqalarını misal göstərmək olar. SSRİ Baş Prokurorluğu, kütləvi informasiya vasitələri Sumqayıt hadisələrində bilavasitə iştirak edən erməni ekstremistlərin adlarını gizlətmişdilər. Bütün cinayət hadisələri azərbaycanlıların üzərinə atılmalı idi. “Nalyotçik” qrupunun fəaliyyətinin ifşa edilməsində Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanlarının xüsusi xidməti olmuşdur.
SSRİ-nin və Ermənistanın xüsusi xidmət orqanlarının “Nalyotçik” kodu adı altında keçirdikləri əməliyyat, demək olar ki, “uğur”la yerinə yetirildi. Erməni millətçiləri dünya ictimaiyyətinə azərbaycanlıları başkəsən, bandit və soyğunçu kimi qələmə verməyə çalışdılar. Böhtan xarakterli təbliğat mexanizmi var gücü ilə işə salındı. Lakin ermənilərin iftira və böhtanları gec də olsa ifşa edildi. Sumqayıtda baş verən hadisələrdə əsl günahkarların kim olduğu geniş ictimaiyyətə məlum oldu... Həmkarım sonda bildirdi ki, bu hadisələrin Kremlin göstərişi ilə əvvəlcədən hazırlanmış ssenari üzrə ermənilər və ermənipərəst qüvvələr tərəfindən törədildiyini təsdiqləyən bir çox başqa faktlar da var.
Sumqayıt polisi: İntihar etmək istəyən Qarabağ əlili sərxoş olubÖtən gün saat 15. 30 radələrində Sumqayıt şəhərində yaşayan I qrup Qarabağ əlili Malik Qardaşxan oğlu Məcidov özünü yandırmaq istəyib. Sumqayıt şəhər Polis İdarəsindən ANS PRESS-ə verilən məlumata görə, Malik Məcidov Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin qabağına gələrək əlindəki butulkanın içərisindəki benzini üstünə tökərən özünü yandırmaq istəyib. Lakin ərazidə olan polis əməkdaşları onu durdura bilib. Polislər həmin şəxsin içkili vəziyyətdə olduğunu bildirib. Malik Məcidov maddi vəziyyətinin pis olmasını əsas gətirərək, özünü öldürmək istəyib.
M. Məcidova dövlət tərəfindən maşın və ev də verilib. Lakin o, yenə də maddi durumunun ağır olmasından şikayət edib. Məsələ ilə bağlı Sumqayıt şəhər icra başçısının sosial-iqtisadi məsələlər üzrə müavin Sahib Quliyevinverdiyi məlumata görə, hər dəfə bir Qarabağ əlili onlara müraciət edir. "Hər gün çox sayda müraciətlər daxil olur. Lakin dünən heç kəs özünü öldürmək istəməyib. Deyilənlər yalandı. Sumqayıtda problemi olanlar bizə müraciət edib və tərəfimizdən əhalinin bütün problemləri həll olunur", - deyə Sahib Quliyev bildirib. Qeyd edək ki, məsələ ilə bağlı "Qarabağ qaziləri" Birliyinin Sumqayıt təşkilatının sədri Elşən Mustafayev APA-ya bildirib ki, M.
Hətta o vaxtlar burada fəaliyyət göstərən “Xalqlar Dostluğu” muzeyində Əfqanıstanda ölmüş bir sumqayıtlı erməni əsgərin xatirəsinə ayrıca guşə də yaradılmışdı. “Sumqayıtın fəxri vətəndaşı” adına layiq görülmüş 28 nəfərdən üçü isə – SSRİ Kimya Sənayesi naziri Leonid Kostandov, inşaatçı Otanes Arutyunyan və şahmatçı Harri Kasparov məhz “zavallı” millətin nümayəndələri idi. Göründüyü kimi, Sumqayıtı erməni qətllərinin törədildiyi bir məkan kimi təqdim etmək cəhdi əslində yalanla yoğrulmuş, müvəqqəti də olsa, riyakarların işinə yarayan siyasi təxribat idi.
Təəssüf ki, həmin planı ermənilər havadarlarının köməyi ilə qismən də olsa, həyata keçirə bildilər. Sumqayıt hadisələrindən 32 il ötür. Mənfur qonşularımız millətimizə qarşı məkrli ideoloji təbliğatda bu hadisələrdən yenə də silah kimi istifadə edirlər. Amma haqq nazilsə də, üzülməz. Çoxdan, həm də tutarlı faktlarla əsaslandırılıb ki, Sumqayıt olayları Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparılmasına və keçmiş SSRİ-nin dağılmasına təkan verəcək vasitələrdən biri kimi düşünülmüşdü. Həmin hadisələr zamanı şəhərin rəhbər işçiləri, çox güman ki, bilərəkdən məzuniyyətə çıxarılmış, hüquq-mühafizə orqanları bir növ fəaliyyətsiz hala gətirilmişdi.
Prezident İlham Əliyev Sumqayıtın 70 illiyinə həsr olunmuş tədbirdəki geniş nitqində o vaxtkı Azərbaycan rəhbərliyinin respublikanı idarə edə bilmədiyinə, xalq ilə hakimiyyət arasında dərin uçurum yarandığına da diqqəti cəlb etmişdir: “Mən dəfələrlə bunu demişəm, əgər, Heydər Əliyev o vaxt Azərbaycanda olsaydı, heç vaxt Dağlıq Qarabağ münaqişəsi baş verməzdi, heç vaxt torpaqlarımız işğal altına düşməzdi”. Ulu öndər 1982-ci ildə Moskvaya gedəndən sonra Azərbaycana rəhbərlik edən şəxslər Dağlıq Qarabağdan boy göstərən separatizm meyllərinə, təəssüf ki, çox biganə yanaşır, öz məsuliyyətlərini dərk etmirdilər və beləliklə, vəziyyəti nəzarətdən buraxmışdılar.
DİN "Sumqayıt"-"Qarabağ" oyununda polisin rüsvayçılığı ilə Daxili İşlər Nazirliyi Sumqayıtda keçirilən "Sumqayıt"- "Qarabağ" futbol oyununda doğma Qarabağda torpaqlarımızın, orada yaşayan
haqq nazilsə də, üzülmədi Xalqqazeti. comBu gün Sumqayıt Cənubi Qafqazın ikinci böyük sənaye mərkəzi və dünyanın 19 şəhəri ilə qardaşlıq əlaqələri olan bir şəhərdir. Amma cəmi bir qərinə əvvəl Sumqayıt əksər beynəlxalq hesabatlarda əsl ekoloji fəlakət zonası və 1988-ci ildə erməni sakinlərinin qətlinə səbəb olan qanlı aksiyaların ünvanı kimi tanınmışdı. Sovet dönəmində bu şəhərdə ekoloji tarazlığın pozulduğunu həmin dövrün acı reallığı kimi etiraf etməli olsaq da, ermənilərin ölümü ilə nəticələnən hadisələrdə Sumqayıtın suçlandırılması ilə heç cür razılaşa bilmərik. Çünki bu, əsl həqiqətin siyasi məqsədlərlə təhrifindən, erməni və sovet təbliğat maşınının “məhsul”u olmaqdan başqa bir şey deyil. Xatırladaq ki, sovet dövründə Sumqayıt bütün ölkədə beynəlmiləl şəhər kimi şöhrət qazanmışdı.
"Qarabağ" "Sumqayıt"ı məğlub edib | Report.az “Report” xəbər verir ki, ilk oyun günündə bir matç baş tutub. Lider “Qarabağ”ın “Sumqayıt”la Bakı Olimpiya Stadionunda reallaşan görüşündə meydan